Feestelijk nieuws vorige week: de 31-jarige Michel uit Groningen ontving als 12 miljoenste Nederlander het rijbewijs. Als je regelmatig op de A58 bij Oirschot in de file staat, of net als ik geregeld ergens tien minuten op zoek bent naar een parkeerplek, is dit misschien niet direct reden om te juichen, maar het zegt wel iets over de mobiliteitsgraad van ons land. Of over de beperkingen van ons openbaar vervoer; dat kan ook.

In het artikel staan nog meer wetenswaardigheden over het rijbewijs. Zoals dat velen nog steeds spreken over ‘het roze papiertje’, terwijl het al bijna twintig jaar een plastic pasje is. Elke rijbewijsbezitter heeft wel zijn eigen verhaal bij het felbegeerde documentje. Mijn ex-vrouw bijvoorbeeld kwam uit een roemrijke transport- en taxifamilie. Dat, in combinatie met een stevig zelfvertrouwen, had haar naar verwachting snel het rijbewijs moeten bezorgen, maar de harde realiteit was dat het pas bij de zevende poging raak was. Er waren geruchten, dat er maar een bepaald percentage mocht slagen. Dus hoe meer van je voorgangers op die dag bij de bewuste examinator al geslaagd waren, hoe kleiner je kans werd. Waar of niet?

De geschiedenis van mijn eigen rijbewijs is niet heel erg standaard. Volgens de cijfers hebben rijbewijsbezitters gemiddeld 42 uur en 3125 euro geïnvesteerd voor het begeerede roze pasje binnen was. Ik was een armlastige student, dus eerst ging ik op motorrijles. Na acht lessen ging ik al op examen. Dat ging niet onverdienstelijk, maar omdat de achter mij rijdende examinator mij niet meer kon volgen in de Bredase binnenstad was ik toch gezakt. Ik nam nog twee lessen en toen slaagde ik wel. Het kostte me omgerekend ongeveer driehonderd euro.

Echt handig was het niet, die motor, zonder auto. In de winters bitter koud, een kratje bier vervoeren op de tank ging wel, maar vergrootte wel danig de draaicirkel en ik kon hem ook alleen veilig stallen onder het station. Mijn vader kreeg lucht van het getob waarschijnlijk en sponsorde een stuk van de autorijlessen. Na een les of negen vond ik het wel tijd om het examen aan te vragen, met het oog op mijn slinkende bankrekening. Ik was vreemd genoeg tijdens de lessen nooit op de snelweg geweest en dat moest nu natuurlijk wel. Bij de toerit was het zo druk dat ik geen mogelijkheid zag om in te voegen. Mijn geluk was dat de toerit direct overging in een afrit en ik maakte gewoon een rondje. De examinator keek bevreemd over zijn bril, maar zei niets. Tien minuten later, in een woonwijk, zag ik een stopstreep nét te laat: ik stopte wel, maar stond al met mijn neus op de kruising. Ik besefte dat de examinator het ook niet op tijd in de gaten had gehad, want hij had niet ingegrepen. Ik schakelde razendsnel in achteruit, keek in mijn spiegels en reed een meter terug, om vervolgens overdreven goed te kijken en over te steken. Ik zag de examinator wikken en wegen. Hij vroeg wat ik voor de kost deed. Ik legde uit dat ik vooral op verafgelegen industriegebieden in ploegendiensten werkte en dikte daarbij de nood goed aan. Ik was geslaagd. Enig psychologisch inzicht in het wezen van examinatoren mag niet onderschat worden.

En dan heb ik het nog niet gehad over mijn allereerste rijles als 13-jarig mannetje, naast mijn vader: met 170 per uur over kilometers keihard en verlaten strand in Saintes-Maries-de-la-Mer. Of hoe ik dacht mijn 17-jarige dochter zelf ook wel rijles te kunnen geven in het Middelbeerse buitengebied en hoe we daarbij op een haar na een kop-staart botsing veroorzaakten. Of over het drama van mijn militaire rijlessen in 1982, in een viertonner. Met naast mij een beul van een korporaal-instructeur, die bij alles wat ik fout deed met een zware krikstang op mijn binnenhelm sloeg, begeleid door epische scheldkanonnades: ‘Had je dat stopbord niet gezien, blinde klootviool! Overrijpe mango, impotente zandhaas, spastische kurketrekker, achterlijke Brabantse Papoea, sufgerukte Wally, debiele panfluiter, halfgare lesbische roodbekvaraan!’ En, bam! Weer die krikstang.

Kortom: elk ‘roze papiertje’ heeft zijn geschiedenis, als één van de laatste hordes naar zelfstandigheid en vrijheid.

Wie heeft er ook van die bijzondere verhalen over zijn rijlessen of examen? We zien ze graag binnenkomen via oirschots-weekjournaal@emdejong.nl