Voor de 78-jarige Theo uit Oirschot was het goed geweest. Zijn geest was nog vitaal, maar zijn lichaam was op. Al negen jaar dacht hij over zijn levensbeëindiging, wanneer dat voor hem nodig zou zijn. Theo wilde graag een artikel over zijn verhaal, vanuit de wens om goed te informeren. Een zelfgekozen dood, op een legale en menswaardige manier is niet zomaar te ‘bestellen’. De aimabele levensgenieter over zijn doel: “Als door dit artikel maar één persoon op de juiste wijze de ‘uitgang’ vindt, via de juiste instanties, dan is mijn missie al geslaagd.”

door Rens van Ginneken

“Er is nu veel te doen over Stichting Laatste Wil en Middel X, daarom leek het mij goed om mijn verhaal te delen. Zodat mensen weten dat het ook anders kan bij een voltooid leven. Menswaardiger voor de mens in kwestie en met minder pijn voor de nabestaanden”, vertelt Theo in zijn sfeervolle Oirschotse appartement. Theo is een welbespraakte kerel en een levensgenieter pur sang. “Je moet weten dat ik mijn hele leven in restaurants en op gezellige terrasjes doorgebracht heb”, vertelt hij met een glimlach. “Dat kan ik nu vrijwel niet meer door mijn gezondheid. Het is nu vooral ‘prik-prik-ping’ met magnetronmaaltijden. Ook dat gemis haalt een heel stuk van mijn levensvreugd weg.”

Zelf beslissen

Het is vreemd om te beseffen dat Theo met zijn sprankelende ogen er niet meer is als dit artikel verschijnt. “Komende maandag, om drie ’s middags wordt er een narcosemiddel ingebracht. Na zo’n tien seconden ben ik dan volledig buiten bewustzijn en voel ik niets meer. Daarna wordt het middel ingebracht dat het hart binnen een uur laat stoppen”, vertelt hij nuchter. Zijn medische situatie is penibel. Hij onderging een aantal hartoperaties, een darmoperatie gaf niet het gewenste resultaat, de longen zijn een heel eind op en hij heeft kanker aan de stembanden. “Het is onomkeerbaar, geen kans op verbetering, de situatie wordt alleen maar snel slechter. Door de pijn en door het piekeren slaap ik slecht. Dat sloopt me. Dagelijks neem ik zware pijnmedicatie, oxycodon. Mijn lichaam en mijn geest zijn uit elkaar gegroeid, zo voelt het. Ook de vereenzaming begint een rol te spelen. Het gaat niet meer, ik wil niet langer meer, niet nóg slechter worden. Bovendien wil ik het mijn naasten niet aandoen dat ze mij in een volgende fase moeten gaan verschonen bijvoorbeeld. Ook wil ik vóór zijn dat dat anderen voor mij moeten beslissen. Ik wil niet dat mijn zelfstandigheid en mijn zelfrespect worden aangetast. Ik wil niet hulpeloos in een zorginstelling liggen, dat vind ik beneden mijn waardigheid.”

Middel X: ‘niet menswaardig’

“Ik heb al negen jaar serieuze gedachten over het beëindigen van mijn leven, wanneer het zover is. Maar: hoe doe je dat? Ik wilde niet voor de trein springen, of mezelf doodschieten. Daarvoor ben ik te laf, maar ik wil ook anderen niet belasten met een gruwelijke vondst. Er is nu veel te doen over Stichting Laatste Wil en Middel X, maar dat is zeker niet menswaardig. Het natriumazide daarin wordt ook gebruikt voor ontstopping van leidingen. Dat vreet je gewoon van binnen op. Mensen die het middel hebben verstrekt worden nu vervolgd voor moord.”

Expertisecentrum Euthanasie

Hij steekt nog een sigaartje op. “Ik ben onafhankelijk. Altijd geweest. Dus: ik zocht naar mogelijkheden voor ‘vredig inslapen’. Zo kwam ik uit bij de Nederlandse Vereniging voor Euthanasie. Zij verstrekken heldere informatie over het onderwerp ‘levenseinde’. Jaarlijks verwijzen zij vijfduizend mensen door naar het Expertisecentrum Euthanasie, het uitvoerend orgaan. Van die vijfduizend komen er jaarlijks maar zo’n 350 in het traject van begeleiding naar het levenseinde. Een derde daarvan doorloopt het hele traject. Waaronder ik.”

Lang en zorgvuldig traject

Hij vertelt over zijn traject van twee jaar. “Via het expertisecentrum krijg je een vertrouwensarts toegewezen. Die mag geen binding met je hebben. Daarna volgden voor mij nog zeer veel gesprekken met artsen. Ik zou iedereen aanraden: neem een vertrouwenspersoon mee. Twee horen weer meer dan een. De artsen vragen naar eerdere ziektes, operaties, je huisarts wordt gehoord, alles wordt gecheckt. Dan gaat er een rapport naar het hoofdkantoor en start het juridisch traject. Alles wordt zeer nauwgezet beoordeeld en vastgelegd, om te voorkomen dat er iemand voor moord wordt vervolgd. Ook wordt er gekeken of de gezondheidsproblemen ernstig genoeg zijn om euthanasie te rechtvaardigen, door een tienkoppige geneeskundige raad en door de juridische afdeling. Dan volgt de ‘scanarts’, die ook je hele historie kent. Deze beoordeelt of er geen verbetering van je medische situatie te verwachten valt. Tenslotte wordt de datum van je euthanasie bepaald. Na overlijden zal een schouwarts een ‘onnatuurlijke dood’ constateren.”

Druk met afscheid nemen

“Normaliter wordt er direct na het ‘groene licht’ een datum bepaald op binnen een week ongeveer. Ik heb dat laten bijstellen naar twee weken, vanwege alles wat ik nog moest doen. Nu ben ik vooral druk met afscheid nemen van alle vrienden en bekenden. Mijn huisarts heeft zojuist nog afscheid genomen. Heel soms zit ik nog op een terras en komen er nog mensen bij je om je een laatste hand te geven en goede reis te wensen. En dan zien ze nog een vrolijke Theo. Mijn levensmotto was altijd: lachen in de kroeg en janken doen we thuis.”

Voltooid en goed leven

Over zijn ‘voltooid leven’: “Ik heb goed en fijn geleefd. Ik heb verschillende levenspartners gehad, met wie ik allemaal nog steeds een vriendschappelijke band heb. Mijn insteek bij het uit elkaar gaan was altijd: je kan beter vieren hoe vaak je het fijn hebt gehad dan blijven hangen in boosheid. Ik heb ook de beste vrienden gehad die ik me maar kon wensen. Ik ben nooit iets tekort gekomen bij mijn liefhebbende ouders, de beste van de wereld.”

Gouden troon voor Leonie

Hij vervolgt: “Mijn ouders brachten mij ook bij dat goed doen voor anderen je verrijkt. Zo heb ik – net als zij - ook vaak anderen kunnen bijstaan en daarom heb ik ook vrijwilligerswerk gedaan, bijvoorbeeld voor het COC. Mijn ouders hebben me ook nooit veroordeeld om mijn homoseksualiteit en kwamen zelfs op mijn extravagante feesten. Gezegend voel ik me met mijn hartsvriendin Leonie, die bij alle medische afspraken mee ging en die me ontzettend goed geholpen heeft. Ze is al die tijd zo dapper geweest. Ik besef dat ik eigenlijk roofbouw op haar heb gepleegd. Die schat verdient echt een gouden troon in de hemel!”

Vredig gaan

“Nee, ik ben helemaal niet bang om te sterven. Het is goed zo en alles is geregeld. Ik zal vredig gaan. Ik heb bij een hartfalen eens een hele mooie bijna-doodervaring gehad. Dat geeft misschien wel vertrouwen. Ik geloof ook wel in reïncarnatie en de kosmos wordt nu mijn ‘nieuwe zijn’. Ik had best een boeddhist kunnen zijn denk ik”, zo besluit Theo, terwijl zijn mooie ogen glimlachen.

Theo overleed thuis, op maandag 13 mei, in het bijzijn van zijn vrienden.

Voor info over euthanasie: NVVE (Nederlandse Vereniging voor Levensbeëindiging): www.nvve.nl ; telefoon 020-6200680. De vereniging beschermt ook de Euthanasiewet.

Hulplijn bij gedachten over zelfdoding: 0800-0113 (preventielijn, gratis en anoniem; meer info via www.113.nl )