Op 22 september, 20 oktober en 27 oktober werden respectievelijk De Beerzen, Oirschot en Spoordonk bevrijd van het nazi-juk door de Geallieerden. Nu dus bijna 80 jaar geleden en een uitgelezen gelegenheid om flink uit te pakken met Bevrijdingsceremonies en -feestelijkheden. Uiteraard hoort daar het Bevrijdingsvuur bij. De Bali Runners gaan dat ‘heilige vuur’ afkomstig uit Bayeux weer halen en naar de Kapel van de Heilige Eik brengen. Niet vanuit Wageningen zoals vijf jaar geleden, maar in Eindhoven. Zodat ook in onze gemeente het vuur zal branden.
door Rens van Ginneken
Henk van Gerven uit Oostelbeers en Kees Smetsers uit Middelbeers zijn al bij tal van grote, aansprekende loopevenementen van de partij geweest. Maar slechts weinig daarvan hebben zo’n indruk op de ‘atleten voor het goede doel’ gemaakt als het in estafettevorm ophalen van het Bevrijdingsvuur in Wageningen, in 2019. Henk: “Het is sowieso al een grote eer dat we voor deze belangrijke missie gevraagd werden. We hebben toen de hele nacht gelopen. Het was een hele happening en we hebben bijvoorbeeld alle scholen in onze gemeente toen bezocht. Dat vergeet je nooit meer!”
Olympische fakkel
De opzet is dit jaar wat anders, want het vuur gaat niet meer gehaald worden vanuit Wageningen, maar in de Catharinakerk in Eindhoven. “Dat gaat heel officieel”, aldus Henk. “We worden 20 september in de kerk verwacht waar ook het Bevrijdingscomité van Nuenen het vuur komt ophalen. Met een team van twaalf, waarvan vijf lopers en vijf fietsers brengen we dan het vuur met een officiële Olympische fakkel – die gaan gegarandeerd niet uit – naar de Kapel van de Heilige Eik. We vertrekken rond 18.00 uur en verwachten dan om 20.30 uur bij de kapel te zijn. Daar draagt Rinus van Dijck uit Son – hij is ook 80 jaar - de fakkel over aan onze wethouder Joep van de Ven. In de kapel blijft het vuur altijd branden tot 27 oktober en van daaruit brengen wij het vuur met de Bali Runners eerst naar Middelbeers, op 22 september. Dat werd in onze gemeente als eerste bevrijd op 22 september 1944.”
Daarna Oirschot en Spoordonk
Kees Smetsers vult aan: “Er is in Middelbeers een hele ceremonie op het Doornboomplein. Vanaf 11 uur wordt het vuur ontstoken. Er zijn genodigden, kransen en toespraken. Op 12 oktober is er dan een concert met onder meer Arti en doedelzak spelers in de basiliek in Oirschot. Met de Bali Runners brengen wij dan weer het vuur binnen de kerk. Vervolgens is dan op 20 oktober weer een Bevrijdingsceremonie bij het monument aan de Drossaard in Oirschot waar wij het vuur ook weer brengen vanaf de Heilige Eik. Ook de Stönner/Meijwaardbrug wordt dan officieel geopend in bijzijn van een militaire delegatie en mogelijk ook familie van de inmiddels overleden militairen Stönner en Meijwaard.” Henk van Gerven weer: “Op 27 oktober sluit Spoordonk dan de rij, want dat werd als laatste bevrijd in onze gemeente. Om 11 uur brengen we daar dan ook weer het Bevrijdingsvuur.”
De kwetsbare vrijheid
Het begrip ‘vrijheid’ heeft voor de hardlopers inmiddels een hele speciale betekenis gekregen vertelt Kees. “Wij lopen natuurlijk met de Bali Runners al heel lang voor de Indonesische kinderen die met hun klompvoetje gevangen zitten in hun beperking. Door onze donaties kunnen ze worden geopereerd en krijgen ze eigenlijk hun vrijheid. Een vrijheid om te gaan waar ze willen, iets wat voor ons vanzelfsprekend is. Het gaat natuurlijk niet om ons, maar om het besef hoe belangrijk, maar ook hoe kwetsbaar vrijheid is. Ik heb onlangs nog vijf maanden op de bank doorgebracht, omdat ik door een blessure vrijwel niets kon. Dan besef je een beetje hoe relatief vrijheid is en dat het dus niet altijd vanzelfsprekend is. Toen we vijf jaar geleden het vuur gingen halen in Wageningen heeft dat op alle Bali Runners een enorme indruk gemaakt. Het besef dat je in vrijheid kan hardlopen bijvoorbeeld, terwijl we tachtig jaar geleden nog bevrijd moesten worden. En het besef dat nu nog steeds miljoenen mensen niet in vrijheid kunnen leven, of gebukt gaan onder oorlogsgeweld.” Henk: “De oorlog is nu ineens zelfs relatief dichtbij, in Gaza en in Oekraïne bijvoorbeeld. We zien in beeld wat de gevolgen zijn van bommen op mensen. We krijgen oorlogsvluchtelingen in ons land. Ik merk dat ik er de laatste tijd vaak mee bezig.”
Bewustwording
Kees knikt. “Ik ben nu 77 en door het ouder worden ben ik me ook meer bewust geworden van vrijheid en de waarde ervan. Het is mooi dat we aan dat besef met de Bali Runners ook een klein stukje kunnen bijdragen. Er is heel veel ellende in de wereld, maar we kunnen toch een positief stukje bieden. Omdat wij nu ouder worden is het belangrijk om de waarde en het besef van vrijheid op kinderen over te dragen. Zij zijn de toekomst en moeten verder in deze complexe wereld. De jeugd heeft tijdens de coronalockdowns al ervaren hoe lastig het is om in je vrijheid beperkt te worden. Laten we hen zoveel mogelijk betrekken bij het thema ‘Bevrijding’, dat is enorm belangrijk. Henk besluit: “Het belang en de kwetsbaarheid van vrijheid onder de aandacht te blijven brengen. De kracht van herhaling. Het is gewoon nodig.”
Op de website van de gemeente Oirschot worden alle Bevrijdingsactiviteiten en -ceremonies vermeld.