Maandag 10 juni was een zeer winderige dag met windkracht 7. Een van de slachtoffers was de rode beuk in de voortuin van Landgoed Groot Bijstervelt, bekend als ’de Kasteelheer’. Fagus sylvatica ’Purpurea’ is zijn botanische naam. Een beroemdheid in Oirschot, want wie kent hem niet? Hij figureert op talloze bruidsfoto’s, de harmonie heeft onder hem een concert gegeven, en de schoolkinderen hebben hem met hun armen de maat genomen: meer dan 6 meter omtrek! Massief en extreem laag vertakt! Deze majestueuze boom werd in 1830 geplant, wat hem bijna 200 jaar oud maakt.

Door een rukwind uit de verkeerde hoek, brak een van de toptakken af. Dit gebeurde precies op de plek waar al enkele jaren reuzenzwammen (een type schimmel dat houtrot veroorzaakt) zich lieten zien. Het begin van rot; maar daarmee kan zo’n kanjer normaal gesproken nog eeuwen vooruit. De boomveiligheidsinspecteurs waren begin dit jaar dan ook tevreden over de conditie van onze rode beuk, aldus de beheerder van Bijstervelt.

Onderhoud en Inspectie

Sinds 2022 wordt de boom geïnspecteerd door de Nationale Bomenbank. Dat jaar werd een Nationale Bomen Top 50 samengesteld, waarin onze Kasteelheer in de top 5 eindigde. Hierdoor kreeg de boom levenslang onderhoud van de experts van de Nationale Bomenbank en Terra Nostra, een kennisatelier voor het behoud van volwassen bomen en de promotie van hun waardevolle maatschappelijke functie en ecosysteemdiensten.

Herstelwerkzaamheden en een nieuwe toekomst

Op dinsdag waren tuinmannen druk bezig met het verwijderen van de afgebroken toptak. De dag erna kwamen oude-bomen-experts om de schade op te nemen en de eerste maatregelen te bespreken met de beheerder. Hun conclusie is dat onze rode beuk blijft staan. De boom oogt stabiel en gezond, met nieuwe groene scheuten in zijn top. Hij ligt aan één kant nu open voor zon en wind, waarvoor bescherming moet komen en de gapende wond van de uitgebroken top moet natuurlijk verzorgd worden. De experts gaan hiervoor een reddingsplan opstellen, maar acuut gevaar is er niet.

Interessant genoeg gaat een Oirschotse kunstenaar waarschijnlijk delen van de afgebroken tak gebruiken voor kunstwerken. Deze kunstwerken zullen dan weer terugkeren in de tuin van Groot Bijstervelt, waardoor de boom op een nieuwe manier onderdeel van het landschap blijft.

Met deze maatregelen en de betrokkenheid van de gemeenschap en experts, blijft de Kasteelheer een iconische en geliefde aanwezigheid in Oirschot.

Elly Pouwels en Frans van Boekhold (IVN Oirschot)