De gemeente noemt het een ‘noodkap’, maar wij zien meer als een ‘noodslachting’. Na anderhalve eeuw van majestueuze groei moeten we afscheid nemen van deze paardenkastanje. Het is onvermijdelijk, maar hartverscheurend.

De elf paardenkastanjes (oorspronkelijk twaalf) aan de Markt zijn merkwaardig genoeg niet opgenomen in de Oirschotse lijst van Monumentale en Beeldbepalende bomen. Toch worden ze als ensemble erkend in het Landelijk Register Monumentale Bomen. Al in 2021 werd hun conditie als ‘matig’ beoordeeld. Geplant rond 1880, toen de Markt nog een zandvlakte en zandweg was, hebben deze majestueuze bomen veel doorstaan. De uitdagingen waar ze mee te maken kregen, zijn onder andere:

• Het intensieve gebruik van de Markt voor economische en culturele doeleinden heeft de doorwortelbare ruimte danig ingeklonken, wat heeft geleid tot zuurstofgebrek aan de wortels.

• Om deze reden zijn de bomen hoog opgekroond, wat resulteerde in kleinere kronen en dus relatief weinig blad om de energiefabriek die het bladgroen is, draaiende te houden.

• Elke winter wordt er een aanzienlijke hoeveelheid strooizout gebruikt om de kinderkopjes veilig begaanbaar te houden, wat de gezondheid van de bomen verder schaadt.

• Sinds 2002 hebben de bomen te kampen met een bloedingsziekte veroorzaakt door een bacterie, die hen verzwakt en veel energie kost om te overgroeien.

• De komst van de paardenkastanjemineermot in 2000 heeft ook bijgedragen aan de verslechtering van de energietoevoer.

• Jarenlange ondervoeding speelt eveneens een rol in hun matige conditie. Normaal vormt zich onder een boom een ‘deken’ van afgevallen blad die langzaam wordt afgebroken en als voeding voor de boom dient. Hier wordt al het blad echter weggeveegd.

En toen waren er nog tien

De eigenaar van een boom heeft de zorgplicht voor de boom en is uiteindelijk verantwoordelijk voor de schade die de boom kan veroorzaken. Als eigenaar van deze kastanjes is de gemeente bijvoorbeeld verantwoordelijk voor schade door vallende takken. Na een nadere inspectie werd dan ook besloten tot de noodkap van deze specifieke boom. De kap verliep vlekkeloos. Binnen het uur was de boom geveld en in stukken op de vrachtwagen geladen. Op de zaagsnede was duidelijk te zien hoe de boom had gevochten tegen de aanvallen. En toen waren er nog tien. Ook zij verkeren niet allemaal in goede gezondheid.

Elly Pouwels en Frans van Boekhold

(IVN Oirschot)