De gemeenteraad moet zich er nog over buigen, maar de alliantiepartners waren alvast tamelijk positief over het Centrumplan Oirschot zoals dat donderdag werd gepresenteerd. Op detailniveau moet er nog wel wat gesleuteld worden, zo was de conclusie, maar het plan biedt een goede basis voor een aantrekkelijker en duurzamer centrum. De acht allianties zien niet alles, maar toch veel van hun wensen terug in het plan en prezen met name het constructieve overleg met de gemeente.

door Rens van Ginneken

Met een knipoog noemde verantwoordelijk wethouder Joep van de Ven het gepresenteerde Centrumplan Oirschot al ‘de nieuwe Bijbel’ die bepalend gaat zijn voor het transformeren van het centrum de komende jaren. De basiliek speelt ook een belangrijke rol in ieder geval in de nieuwe plannen, die vanaf 2019 langzaam vorm kregen, via onder meer de Centrumvisie eind 2022. Uitgangspunten waren een bruisend, uitnodigend dorpscentrum dat meer bezoekers gaat trekken. Daarbij was de inbreng van betrokken inwoners, ondernemers, pandeigenaren en vertegenwoordigers van culturele en maatschappelijke organisaties, vertegenwoordigd in acht allianties cruciaal, vertelt de wethouder, die het Centrumplan al vastgesteld zag worden door het college. “Ik ben met name trots op hoe het proces is verlopen, met veel inbreng en hard werken van de allianties. Van hen zijn zelfs passages letterlijk overgenomen in het plan”, aldus Van de Ven.

Parkeren op de Markt?

De allianties legden onder meer wensen en suggesties op tafel voor een fiets- en voetgangersvriendelijk centrum, groen, erfgoed, een kiosk en openbaar toilet, een ‘waterfront’, en spelen en evenementen. In gespreksrondes en workshops werd de inbreng steeds concreter. Een punt van aandacht blijft voorlopig het parkeren op de Markt, al lang een controversieel onderwerp, met name voor ondernemers in het centrum. “Er blijven in ieder geval zeven plekken voor kort parkeren op de Markt en het uitgangspunt is om het verder autovrij te maken. Dat is wel geheel afhankelijk van het kunnen vinden van een andere extra parkeergelegenheid nabij het centrum. Dat wordt nog een opgave”, zo erkende de wethouder. “Mocht het niet lukken om extra parkeerruimte te vinden, dan blijven er nog 37 parkeerplaatsen op de Markt, ongeveer de helft van het huidige aantal.”

Straten groener en vlakker

Andere belangrijke en opvallende elementen in het plan zijn een structurele vergroening, meer schaduw en klimaatadaptatie van de Markt en belendende straten zoals de Rijkesluisstraat, de Molenstraat, de Koestraat en de Nieuwstraat. Maar ook: ontmoedigen en belemmeren van doorgaand en ‘zoekend’ verkeer (onder meer door het afsluiten van het stuk weg voor restaurant De Burgemeester), vlakkere straatprofielen, waarbij straat en stoep meer één geheel vormen en met afgevlakte klinkers en waarbij het Boterkerkje meer bij de Markt wordt betrokken, meer ruimte voor spelen bijvoorbeeld op de Markt zelf, meer en aantrekkelijker straatmeubilair, een meer open karakter van de Markt met meer zicht op de vele monumenten en de beeldbepalende basiliek, en meer ruimte voor terrassen maar minder afgesloten terrassen.

Kiosk-wens nog niet gehonoreerd

Vast staat dat de drie pompen met drinkwater op de Markt blijven. “Al worden ze wellicht noodgedwongen nog verplaatst”, vertelt Van de Ven. “Ook willen we een goede en veilige stalling voor fietsen nog onder de loep nemen. Die staan nu vaak nog op een onhandige plek, die de doorgang van voetgangers van en naar de markt belemmert.” Er blijken nog enkele open eindjes meer te zijn. Ook de gewenste ondergrondse vuilcontainers blijken nog niet zo eenvoudig te realiseren. Van de Ven: “We hebben nu eenmaal een historisch centrum, met ook nogal wat archeologie in de grond. Je kunt niet zomaar overal gaan graven.” Een woordvoerder voor de alliantie Fiets- en Voetgangangersvriendelijk Centrum geeft aan het jammer te vinden dat de Markt mogelijk toch niet helemaal ‘parkeerloos’ wordt. “Maar we zien toch veel van onze ideeën terug in dit goed doordachte plan.” Michel van den Molengraft van de alliantie Kiosk is overwegend positief, maar betreurt het dat er in het huidige plan geen ruimte is voor juist die gewenste kiosk. Hij gaat er echter vanuit dat die wens nog niet de prullenbak in gaat. “Er gaat zeker nog over ‘gesteggeld’ worden”, zo vermoedt hij. “Ik ga nog inspreken bij de gemeenteraad en we zijn verzekerd van de steun van een aantal muziekverenigingen die graag zo’n kiosk zouden zien. Ook het daarbij horende openbaar toilet is eigenlijk onmisbaar in ons centrum.

Aan de slag met gevelvergroening

De mensen van de Erfgoedalliantie zien mooie mogelijkheden om de historie van Oirschot te vertellen, middels onder meer straatmeubilair dat verwijst naar de gloriedagen van Oirschotse meubelindustrie. Ook zij zien graag veel minder parkeerruimte op de Markt: liever een blikveld op het erfgoed dan een veld vol blik. Kirsten Sangster staat de alliantie Groen bij, met raad en daad: samen met Visit Oirschot werden al een mooie voorbeelden uitgevoerd van gevelvergroening, bijvoorbeeld aan het gemeentehuis en het Oude Raadhuis. “We merken dat sommige ondernemers er wat tegenop zien, maar wij willen ze graag met raad en daad bijstaan en er zijn vaak ook interessante subsidies voor beschikbaar. Vergroening is mooi, maar het gaat ook hittestress tegen in ons veranderende klimaat.”

Een echt ‘bottom-up’ plan

Cees Ouwerkerk sluit de rij alliantiewoordvoerders namens Waterfront met een compliment naar de gemeente. “Ze hebben ons echt uitgedaagd om ‘bottom-up’ een gedragen plan mee vorm te geven. Daarmee krijgt ons dorp een stuk meer aantrekkingskracht voor de Brainportregio. Wel willen we de gemeente nog adviseren om zoveel mogelijk ook de periferie van het centrum, zoals bijvoorbeeld het nu wat verrommelde Standaardplan, mee te nemen in de plannen.”

Kortom: hoewel er nog wat details liggen om te finetunen, is vrijwel iedereen tevreden met het plan. De kosten blijven volgens de wethouder binnen de gestelde kaders. “Er is zo’n acht miljoen begroot, waarvan twee miljoen toch al was voorzien voor onder meer straat- en rioolonderhoud. Gelukkig zijn ook de ondernemers nog op tijd aangehaakt, want ook hun inbreng is essentieel voor een gedragen plan”, zo besluit hij.

Op 18 juni buigt de gemeenteraad zich nog over het Centrumplan Oirschot.