Ook in ‘mijn’ supermarkten schrijdt de ont-menselijking voort, of achteruit zo u wilt. Bij de Albert Heijn hier in het dorp en de Jumbo in mijn oude dorp kom ik altijd graag, vooral omdat het personeel doorgaans erg aardig is. Maar waar er voorheen vier kassa’s of meer waren om af te rekenen, is er nu nog maar eentje. Er zijn vier zelfscankassa’s voor in de plaats gekomen. Ik erger me hier uiteraard kapot aan en uit dit naar mijn vriendin terwijl we in de rij staan voor die ene kassa. De mevrouw voor ons in de rij valt me bij: ze vindt het ook maar niks.

Ik vraag me bij dit soort ontwikkelingen weleens af: willen mensen/klanten dit echt? Een deel wel waarschijnlijk. Als het druk is aan de gewone kassa en je hebt maar een paar artikelen, dan is de zelfscan waarschijnlijk sneller. Maar nu wordt het vooral drukker aan de gewone kassa, omdat er nog maar eentje is. Ontmoedigingsbeleid? Bij de zelfscankassa’s gaat het nogal eens mis. Je hebt klanten die iets vergeten af te rekenen en je hebt ook weer klanten die iets ‘vergeten’ af te rekenen. Daarvoor is dan de controle ingesteld. Meisjes en dames die eerst achter de kassa zaten moeten nu de zelfscanners gaan controleren. Persoonlijk leg ik liever de verantwoording in handen van de kassamedewerker. Werkt ook een stuk sneller en handiger als je een kar vol boodschappen hebt. Daarbij heb ik er ook een bloedhekel aan om ‘voor het oog van het kerkvolk’ aan een inspectie onderworpen te worden.

Je wordt nog niet gevisiteerd, maar een inbreuk op je persoon en je goede bedoelingen is het wel.

Ik vraag me ook af wat de super er mee opschiet. Misschien scheelt het in deze supers per saldo één personeelslid. Het zou kunnen dat deze afweging gemaakt wordt en het zou me ook niet verbazen, want als er ergens overdreven doorgeschoten rekenaars zitten dan is het wel bij onze grootgrutters. Lui die elke cent tegen de andere afwegen: krentenkakkers noemden ze die in het dorp waar ik opgroeide aan de Maas. De Ahold-groep (onder andere Albert Heijn) maakte in 2022 maar liefst 2,5 miljard netto winst, maar dat is geen beletsel om nog verder te snijden in de kosten. Persoonlijk vind ik het al vervelend als het menselijk contact zo wordt teruggebracht tot een Antarctisch niveau, maar voor (nog) oudere dorpsgenoten lijkt het me helemaal vervelend, dat gerommel boven zo’n rood lampje en dingen in moeten voeren op een schermpje om het hekje omhoog te krijgen. Ouderen zijn vaak begrijpelijkerwijs tuk op de kleine restjes menselijk contact die ze nog kunnen scoren. Als ik een 80+ weduwnaar zou zijn, dan zou ik mogelijk ook drie keer per dag voor een flesje koffiemelk, een houten spatel of een winterwortel naar de super gaan.

En waar houdt het op? Als je nu iets aan je zorgverzekering wilt veranderen, als je een vraag hebt voor de bank waar je zuurverdiende geld geparkeerd staat, als je de rekening van het energiebedrijf wilt inzien, of een klacht hebt over de ontvangst van je tv: het word je vooral niet te makkelijk gemaakt. Inloggen, codes, wachtwoorden, cookies accepteren, je klacht of vraag formuleren in een te klein chatblokje… Dan ben je je wachtwoord weer vergeten, of weet je niet meer zeker welke het was tussen die 82 andere. Enorm irritant allemaal. Heel, heel soms kun je nog gewoon bellen en krijg je ineens een levende mens aan de lijn wanneer je je door het keuzemenu hebt geworsteld. Dan ben ik soms zó overrompeld dat ik even naar mijn worden moet zoeken, of zelfs bijna geëmotioneerd raak.

Waarom moet alles machinaal, vervelend, stroperig en tijdrovend gemaakt worden? Voor bedrijven zal het om één of andere reden best interessant zijn, hopen ze misschien dat je afhaakt, of ze weten ook niet beter meer en zijn vergeten dat tegen de kracht van een wellevende medemens geen machine op kan, zeker niet na een lange werkdag. Dat zou zomaar een hoop burn-outs kunnen schelen.

“Wilt u nog pannenzegels meneer?”

Ik schrik wakker aan de band van de stem van het vriendelijke kassameisje. Al mijn boodschappen zijn ‘erdoor’, zonder controle, zonder gedoe. Heerlijk. Hopelijk blijft die laatste kassa ons nog even gegund.