Ik had die ochtend nog net mijn stem uit kunnen brengen bij de basisschool in de wijk. Pas laat in de avond kreeg ik in Valencia de berichten door vanuit Nederland. De schok leek tot over de Pyreneeën voelbaar. Alle peilingen hadden er net zoveel naast gezeten als Sven Kramer in 2010. Vier dagen later landden we weer in Rotterdam, met twijfel in het hart. Het viel nog mee: er stond geen hek om Nederland, we mochten gewoon door de douane, want we hoorden nog bij Europa en een vriendelijk meisje met een hoofddoekje schonk onze koffie in.

Zelfs in dit land is het weer nog niet zo veranderlijk als het electoraat. Waarschijnlijk heeft de combi Groen Links/PvdA verkeerd gegokt met de vermeende populariteit van Frans Timmermans. Timmermans is voor velen toch het prototype van de vermogende salonsocialist. Waarschijnlijk had Yesilgöz een nog kapitalere inschattingsfout gemaakt door Wilders en zijn PVV niet op voorhand uit te sluiten bij de formatie, waardoor alle populistische twijfelaars hun kans roken bij Wilders. Potentiële BBB-kiezers werden weggetrokken door Pieter Omtzigt en zijn NSC, die vervolgens zelf ook het ‘momentum’ zag verdampen, door zijn geheimzinnig getwijfel over wel/niet zelf premier worden. Je wilt toch graag weten wie we de eerste jaren in Het Torentje hebben zitten.

Inmiddels zijn de stofwolken wat opgetrokken en is er een verrassende verkenner aangesteld door Wilders. De oud-PvdA-minister Ronald Plasterk geniet bij links en rechts blijkbaar voldoende vertrouwen. Maar wat een monsterklus heeft Plasterk nu. Het meest logisch lijkt een coalitie van PVV-VVD-NSC-BBB. De zin ontbreekt echter bij Yesilgöz om meer te doen dan gedogen, maar haar achterban wil wél. Omtzigt wil zwart op wit meer garanties over het ‘in de ijskast zetten’ van de woeste plannen van Wilders. Wilders zelf lijkt te slalommen tussen Verbinder des Vaderlands en Enfant Terrible. Het ene moment spreekt hij verzoenende woorden en een uur later gooit hij er weer een hatelijke tweet uit, of lijkt hij nog campagne te voeren in enkele azc-dorpen in het land.

Zucht.

Ondertussen worden er buslijnen geschrapt, omdat ze niet bemenst kunnen worden. De energieprijzen zijn nog idioot hoog. Bestuursorganen blijken vatbaar voor lobbyisme en mogelijk zelfs corruptie. Er zijn enorme personeelstekorten in zorg en onderwijs. De opvang van asielzoekers loopt jaagt het schaamrood naar de kaken. De rechtsstaat staat onder druk door personeelstekorten en bedreiging (en erger) van advocaten, journalisten en politiemensen. Onze defensie moet ‘pang-pang’ roepen. Drugsoverlast en -criminaliteit lichten hele wijken uit het lood. Onze woningmarkt is zo’n beetje de meest onbetaalbare van Europa geworden. De overheid lijkt he-le-maal stuurloos in de stikstofproblematiek. We lopen achter met de hoognodige dijkversterkingen. Niemand weet hoe de nu al bizarre mogelijkheden van Kunstmatige Intelligentie beheersbaar te houden. Duizenden Nederlanders strompelen naar de Voedselbanken. Steeds meer tweeverdieners komen niet meer rond. Het elektriciteitsnet schiet tekort: twee nieuwe scholen in Veldhoven moeten het vijf tot tien jaar zonder stroom doen. De GGZ is dusdanig afgeschaald dat zelfs mensen met zelfdodingsplannen meer dan een jaar op een wachtlijst staan. Het heeft wel wat van het Albanië van de jaren tachtig, met dit verschil: die hadden niets te kiezen.

Wat is het dan? Kiezen wij gewoon verkeerd? Gaan we voor het orakel in plaats van de inhoud? Voor de simpele oneliners in plaats van bestuurscapaciteiten? Of zijn we te laconiek over blunders of machtsmisbruik bij onze bestuurders? Ik kan me nog vrij levendig herinneren dat in het verleden na parlementaire enquêtes de zondebokken zonder pardon naar huis werden gestuurd. Rutte III viel dan wel door het Toeslagenschandaal en Functie Elders, maar voor geen enkele bestuurder had het consequenties. Dezelfde vier partijen konden door als Rutte IV. Mijn socialistische vader zei vroeger weleens: je kan de Nederlander best laten stikken, als je hem maar lángzaam wurgt.

Afijn. Ik hoop dat er snel een nieuw kabinet komt, desnoods met Wilders als premier. Laat hem maar tonen wat hij kan, of niet kan. En de andere drie partijen die daarbij als eerste in aanmerking komen, moeten niet teveel miepen. Ik snap dat het een duivels dilemma is met een type als Geertje Kopvoddentaks, maar het land schreeuwt om regie, om aanpak van de bakken vol problemen. Voor mijn part gaan ze alle drie gedogen. Verzin iets om deze krankjorume verkiezingsuitslag werkbaar te maken. Arbeidsvitaminen erbij van Snollebollekes: Van Rechts, Naar Rechts. Regeren Nondeju! Of geef de oppositie maar munitie, dan wordt het net zo smeuïg als de familie Gillis in ieder geval.

Rens van Ginneken