Anne was nog maar 12 jaar toen ze onverwacht zeer ziek werd en ook al snel overleed in 2020. De gezinsleden bleven in shock achter, elk met hun eigen gemis en verdriet. Pieta van de Pol, de Oirschotse oma van Anne, vroeg in 2021 of moeder Jolanda misschien mee wilde naar de Wereld Lichtjes Dag in Oirschot, waar overleden kinderen worden herdacht. Ze vonden het allebei waardevol en hartverwarmend. Dit jaar gaan ze er voor de derde keer samen heen.

door Rens van Ginneken

Ook in de Oirschotse huiskamer van oma Pieta is Anne nooit ver weg. Er staat een mooie foto in een lijstje, met daarop een klein mutsje, door Anne nog zelf geknutseld. “Ze was hier vaak samen met haar zusje Sophie. Ik hielp de meisjes dan om bijvoorbeeld een tent van lakens in de huiskamer te bouwen”, zo vertelt Pieta. “Ze was een lief en slim meisje en soms ook ondeugend hoor. Dat hoort er ook bij natuurlijk. Ik zie haar nog zo voor me, zoals ze hier op de bank kon zitten, ineen gekropen als een rupsje”, zo herinnert Pieta zich met een glimlach. Moeder Jolanda knikt. “Ze was heel creatief en wijs voor haar leeftijd. Eigenwijs ook wel en niet gevoelig voor wat een ander van haar zou vinden: ze bleef bij zichzelf. Een mooie eigenschap, waarvan ik ook weer leerde.”

Net op de middelbare school

Anne groeide op in Rosmalen en had er een fijne tijd op de basisschool. Jolanda: “Ze was net begonnen op de middelbare school in Sint-Michielsgestel. Anne was erg leergierig en ook fanatiek: ze wilde het liefst allemaal negens halen. Na haar eerste toetsweek leek de levendigheid van Anne wat weg te zakken: misschien moest ze op haar nieuwe school opnieuw haar balans zien te vinden? Maar ze kreeg ook hoofdpijn en buikpijn en soms bleef ze dan een dagje thuis, wat ze eigenlijk maar niks vond. We zaten middenin de coronatijd, dus onvermijdelijk dachten we daar aan. Na verschillende bezoeken aan de huisarts, stuurde deze ons op 14 december 2020 door naar het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch voor onderzoek. Na het bloedonderzoek kwam de arts telefonisch al dezelfde dag met de bevinding: ‘Er zijn sporen van leukemie in het bloed gevonden.’ Samen met Anne’s vader zijn we nog diezelfde avond naar het Prinses Maxima Centrum in Utrecht gereden. Daar heeft Anne die avond en de dag erop nog allerlei onderzoeken gehad. Het bleek inderdaad acute leukemie te zijn…”

Het onbevattelijke gebeurt toch…

Diezelfde dag nog wordt met de behandeling begonnen, maar al bijna direct slaat het noodlot toe, zo vertelt Jolanda. “Anne kreeg plotseling een hersenbloeding en moest onmiddellijk geopereerd worden, maar al snel na de operatie, op de Intensive Care, hoorden we diezelfde dag al dat Anne het niet zou redden. De familie mocht komen, Sophie was er ook bij. We hebben Anne nog verteld dat ze héél ziek was.” Anne’s zusje Sophie: “Ik moest huilen en kon gewoon niet begrijpen dat Anne dood zou gaan.” Het onbevattelijke gebeurde toch. Op 16 december overleed Anne in het ziekenhuis.

Artsen verbouwereerd

Het is even heel stil in de huiskamer van Pieta. “Het ging zó snel. Hoe kan het?”, zo vraagt deze zich drie jaar later nog af. Jolanda: “Anne en ik waren hetzelfde in bepaalde dingen. We leefden allebei vanuit vertrouwen bijvoorbeeld. De diagnose leukemie was nog maar net binnen en amper een dag later overlijdt Anne. Ook de artsen waren totaal verbouwereerd. Ineens moesten we bezig zijn met praktische zaken en vragen als: wordt Anne begraven of gecremeerd?. Het was zó onwezenlijk, maar in die dagen voelde ik toch veel energie en kracht en we moesten er ook voor Sophie zijn natuurlijk. Toch heb ik dat niet hoeven forceren: het kwam uit mezelf, als van nature.” Pieta vult aan: “Ik vond het bijna onbegrijpelijk en knap hoe sterk Jolanda zich toonde.” Jolanda: “ Ik heb mezelf nooit een slachtoffer willen voelen, omdat ik wilde voorkomen dat anderen me als zodanig zouden benaderen en medelijden met me zouden hebben. Medeleven is wel fijn natuurlijk.”

Hoe het had kunnen zijn

Sophie was veertien toen Anne overleed. “Soms mis ik Anne heel erg”, vertelt ze. “Vaak startten we samen de dag. Dan kwam Anne ook in het weekend al om zeven uur op mijn deur kloppen en dan maakten we crackers, met stápels beleg erop. We speelden altijd veel samen en we hadden zelfs een eigen geheimtaal: ‘Ietjestaal’. Dan vervingen we alle klinkers door i’s. Ik kan snel overprikkeld raken en soms ook boos worden om kleine dingen, maar Anne kon daar heel goed mee omgaan. Ik had me erop verheugd om weer samen naar dezelfde school te gaan, dat ik haar zou helpen met Latijn en om samen uit te kunnen gaan, als een soort vriendinnen.” Dan komen ineens de tranen. “Weet je soms voelde ik me nog schuldig over dingen die ik wel of niet gedaan had, of gezegd tegen Anne. Ik denk nog vaak hoe het had kunnen zijn. Dat is soms wel moeilijk.”

Er zijn voor elkaar

Zusje, moeder en oma: ze steunen elkaar liefdevol in het verdriet en gemis, hoewel het soms lastig is, want er is ook het eigen verdriet natuurlijk. “Het verdriet en gemis is ook niet minder geworden in die drie jaar”, vertelt Jolanda. “Het is bij mij een soort van verweven geraakt met mijn dagelijks leven. Dan loop ik in een Levis winkel bijvoorbeeld en dan denk ik: dit was leuk geweest voor Anne. Dat overvalt me dan en dan moet ik wel slikken. Voor mijn gevoel is Anne altijd waar ik ben.” Pieta bekent dat ze er niet zo gemakkelijk over kan praten. “Ik ben van nature nuchter, maar ik mis Anne ook heel erg. Er gaat geen dag voorbij dat ik niet aan haar denk. Het moest niet kunnen… Ik doe mijn best om Jolanda en Sophie te steunen, want er zijn voor elkaar is toch belangrijk.” Sophie, met een glimlach: “Ik heb weleens bijna teveel troost gehad.” Jolanda: “Het verdriet mag er ook zijn natuurlijk. We hebben een hele mooie uitvaartdienst voor Anne kunnen houden, waarbij we vooral hebben gekozen voor het tonen van onze dankbaarheid. Dankbaar omdat Anne 12 jaar in ons midden was. Omdat ze is geworden wie ze is geworden. En om wat ze ons heeft gebracht en geleerd.”

Samen herinneren

Ze vervolgt: “Onze liefde voor Anne die blijft. Daarom gaan we ook graag naar de Wereldlichtjesdag hier in Oirschot. Het is een gevoel dat je deelt met anderen die een kind hebben verloren. Het thema is dit jaar ‘Parels’ en ik ga ook een stukje vertellen.” Pieta besluit: “Het is misschien gek om te zeggen, maar toch voelt het als ‘mooi’, om zo samen de herinneringen levend te houden. Het is een heel respectvol gebeuren, met mooie muziek. Ik vond het niet ‘heftig’ of zo. Je doet het samen, dat is een heel speciaal gevoel.”

Wereldlichtjesdag Oirschot op 10 december, om 19.00 uur in De Stoelendans, de deuren van de artiesteningang aan de Harnasweg gaan om 18.15 uur open.

Aanmelden kan via www.wereldlichtjesdagoirschot.nl

Op 10 december, om 19.00 uur worden in de vroegste tijdzone – in Nieuw-Zeeland – de eerste kaarsen aangestoken ter nagedachtenis aan de overleden kinderen en zo schuift het per uur op, tot over de gehele globe een spoor van kaarslicht is getrokken, over 24 uur. Het lied ‘Precious Child’ van Karen Taylor Good wordt dan gezongen. Vervolgens worden alle namen van de kinderen die worden herdacht genoemd en wordt er een kaarsje aangestoken.