Sinds er eind vorig jaar archeologische bodemvondsten zijn gedaan bij een nieuwbouwproject aan de Doornboomstraat in Middelbeers lijken de bouw- en sloopactiviteiten stil te liggen. Het is echter niet helemaal wat het voor de passant misschien lijkt. Het bouwplan loopt hierdoor nauwelijks vertraging op, zo verzekeren de wethouder en de projectontwikkelaar.

door Rens van Ginneken

Het beoogde bouwterrein – de vergunningsprocedure loopt nog – is dan wel omheind met hekken, maar al vanaf de straatzijde is duidelijk zichtbaar dat er wat bijzonders is komen blootliggen bij graafwerkzaamheden. Zo is er een vrij groot gewelf in het zicht komen liggen dat er nogal oud uit ziet. “We hadden op deze plek wel ingeschat dat er één en ander gevonden zou worden, maar wat er boven kwam was groter dan gedacht”, vertelt wethouder Joep van de Ven. “Normaliter kunnen we een bestemmingsplanprocedure al opstarten zonder rioolplan bijvoorbeeld, maar nu is er wel meer nodig om de vondsten te beschermen.” Helemaal precies weet hij ook nog niet wat er is gevonden; het rapport van de regioarcheoloog wordt binnenkort nog verwacht. “We hebben vernomen dat het waarschijnlijk gaat om onder meer oude putten en waterbassins. Vondsten die op zich wel in de lijn der verwachting lagen, vanwege de bierbrouwerijactiviteiten die hier op deze plek al eeuwen geleden plaatsvonden. Momenteel wordt er bekeken wat er uit de grond moet en wat eventueel in de grond bewaard mag blijven. Alles wordt nauwkeurig gedocumenteerd, volgens de richtlijnen van het Verdrag van Malta. Nu kan er nog onderzocht worden, als er eenmaal gebouwd wordt natuurlijk niet meer.. Alles bij elkaar levert het natuurlijk extra kosten op. Die zijn ten laste van de projectontwikkelaar.”

Villa blijft behouden

De suggestie dat hierdoor de mogelijke bouw van 29 vurig gewenste woningen forse vertraging zou oplopen kan Van de Ven al naar het Rijk der Fabelen verwijzen. “De periode tussen opstarten vergunningsprocedure en daadwerkelijke bouw bedraagt sowieso al minimaal anderhalf jaar tegenwoordig. Binnen de vergunningsprocedure horen verschillende onderzoeken en andere activiteiten – zoals het informeren van de buurt – die in de tussentijd gewoon doorlopen. Omdat de vondsten onvoorzien groter zijn dan verwacht zal het nu allemaal iets langer duren, maar je spreekt dan niet over vele maanden. We verwachten in ieder geval binnen enkele weken het bestemmingsplan ter inzage te kunnen leggen. Dan kunnen er nog zes weken zienswijzen worden ingediend, waarna het plan naar de raad kan. Als het een beetje meezit kan dan de vaststelling begin 2024 rond zijn en kan de bouw begin 2025 gestart worden. Wat ook al vaststaat is dat de villa van voorheen de familie De Kroon aan de zijde van de Doornboomstraat blijft en met appartementen deel uit zal maken van het plan. De voormalige en inmiddels flink vervallen limonadefabriek zal wel verdwijnen. Er wordt nu bekeken of de beeldbepalende raampartij daarvan op een of andere manier nog in het bouwplan kan terugkomen”, aldus de wethouder.

Weinig vertraging

Michiel Kuppen van projectontwikkelaar Houta in Geldrop bevestigt dat de vondsten weinig vertraging voor de bouwplannen opleveren. “Eigenlijk past het hele onderzoek redelijk binnen de termijnen voor de procedure.” Over het bouwplan zelf: “Van de 29 nu voorziene woningen komen er vier in de bestaande villa. De limonadefabriek tot aan de poort en ook het bijgebouw aan de villa verdwijnen. We verwachten rond de jaarwisseling ons ontwerp te kunnen indienen, waarna de verkoop van de woningen kan starten.”

Resten brouwerij en schuurkerk

Regioarcheoloog Ria Berkvens werd als adviseur voor Omgevingsdienst Zuid-oost Brabant erg enthousiast van de blootgelegde bodemschatten aan de Doornboomstraat. “We hebben tal van resten gevonden die 300 tot 400 jaar terug gaan in de geschiedenis. Daaronder zijn een waterkelder, waterputten en een beschoeid bassin gevonden en sporen van een mogelijke schans gevonden. Ook zijn er sporen gevonden waarvan we vermoeden dat deze afkomstig zijn van een schuurkerk die ook ongeveer op deze plek moet hebben gestaan. Tijdens de Reformatie in de 80-jarige Oorlog vielen de katholieke kerken vaak in handen van de protestanten en weken de katholieke gelovigen uit naar zo’n schuurkerk.”

Openstelling voor publiek

Echt een verrassing waren de vondsten niet, zo vertelt de archeoloog. “Vanwege de aanwezigheid van een brouwerij in vroeger tijden stond deze plek al in rood gemarkeerd op de archeologische verwachtingskaart. Dan kun je er vergif op innemen dat er aardig wat gevonden wordt. Er zit nu wat druk op onze ketel, want er moet nog een vervolgonderzoek komen, terwijl het plan door moet. Gelukkig werkt de projectontwikkelaar goed mee en hij wil ook zoveel mogelijk in de bodem behouden. Er worden wel wat dingen opgegraven, maar dat is een kostbare onderneming, ook weer op kosten van de ontwikkelaar. Uitgegraven vondsten gaan naar het provinciale depot. We verwachten nog een paar weken nodig te hebben om het onderzoek te kunnen afronden. Daarna willen we graag nog een Open Dag houden, zodat het publiek ook van dichtbij kan zien wat er aan historische schatten is gevonden”, besluit Berkvens.

Buurtbeheer: vooral positief

Hanke Lanting vertegenwoordigt bij dit project Buurtbeheer Middelbeers en Stichting Behoud Erfgoed Oirschot (SBEO). “Het buurtbeheer is vooral positief over dit bouwplan, want het voorziet in een grote behoefte onder de Beerzenaren, terwijl het plan met andere ontwikkelaars al enkele keren is afgeketst. Onze indruk is toch dat deze ontwikkelaar een positieve insteek laat zien. Ze gaan één op één in gesprek met omwonenden, maar ook met Buurtbeheer en SBEO om de wensen te horen én ze hebben oog voor wat er aan oude elementen behouden kan blijven. Verder hopen we nog voor dit plan, maar eigenlijk voor de hele kern van Middelbeers, dat er zoveel mogelijk bestaand groen behouden blijft, of dat er nieuwe aanplant komt. Er is helaas al veel verdwenen. De wens was eigenlijk dat het Doornboomplein een parkachtig karakter zou krijgen, maar het is nu toch vooral weer een parkeerplaats. Tja: de ideeën moeten wel passen, maar een mooie droom moet kunnen toch?”