Het is bijna een onmogelijke mond vol, ‘publieksgrondwatermeter’, maar het zegt wel wat het precies is. Vanaf woensdag 13 september prijkt er zo’n apparaat bij de Kapel van de Heilige Eik en kun je in één oogopslag zien hoe het gesteld is met de grondwaterstand. Bewustwording is de sleutel tot een beter waterbeleid, zo werd bij de feestelijke onthulling meermaals benadrukt. Met vertegenwoordigers van het waterschap, de provincie, de gemeente, de kerk, een heleboel kinderen en IVN was de belangstelling alvast hoopgevend.

door Rens van Ginneken

Er is een uitgebreid en feestelijk programma opgetuigd, hier op deze gewijde, mystieke plek aan De Beerze, want er valt wel wat te vieren: met deze en nog tien andere gloednieuwe publieksgrondwatermeters in de provincie komt er voor de gemiddelde natuurliefhebber eindelijk zicht op de actuele stand van het grondwater. De reden daarachter is minder rooskleurig, zo benadrukt watergraaf Erik de Ridder. “De trend is negatief, ofwel: we onttrekken al tientallen jaren meer aan de grond dan er door de regen wordt aangevuld. Hier in dit beekdal is het nog redelijk nat, maar er zijn talloze plekken in onze provincie waar het grondwater ‘in het rood’ staat. Dat is zéér zorgwekkend, want: zonder water geen later…”

Nog maanden regen nodig

Terwijl zijn woorden inzijgen bij het publiek als regenwater op vruchtbare bodem, zet Kinderkoor Triangel het Lied van het Water in, met de glorieuze regel ‘Water, jij bent geweldig!’ Martien Beljouw van Waterschap de Dommel wijst ook nadrukkelijk op de noodsituatie. “Ze vragen me weleens: Martien, na al die regen van de laatste tijd zal het toch wel goedkomen? Ik moet dan helaas vertellen dat we vele, vele maanden achtereen dergelijke regenval nodig zouden hebben om het grondwaterpeil weer op een gezond niveau te krijgen.” Zijn woorden worden bevestigd door voorbeelden in onze eigen regio met voorheen vrijwel ongelimiteerde wateronttrekking, met de Landschotse Heide als triest dieptepunt, met zijn steeds droogvallende vennen en verdorrende bospercelen.

Tegen de stroom in

Na de onthulling van de fraaie publieksgrondwatermeter – het peil staat nét in het groen hier in dit van nature natte beekdal – heeft pastor Wilfred van Nunen de eer om het ding te mogen inzegenen, mét water natuurlijk. “Volgens de legende vonden herders hier een Mariabeeldje in de Beerze, dat tegen de stroom op dreef. Waar of niet, het is een mooie metafoor natuurlijk. Je moet soms tegen de stroom in durven gaan om wat te bereiken. We zien steeds duidelijker de gevolgen van de klimaatverandering en het is onze heilige plicht om zorgzaam met ons water om te gaan.” Dat is nu net waar de watermeter het publiek met de neus op de feiten gaat drukken natuurlijk. Daarna wijst ook burgemeester Judith Keijzers nog op de verantwoordelijkheid die de gemeente neemt op het gebied van klimaatadaptatie, met het integreren daarvan in de nieuwe Centrumvisie en met projecten als het Tegelwippen en het stimuleren van geveltuintjes. Dan wordt de publieksgrondwatermeter – het blijft een curieus lang woord wat ongetwijfeld in de toekomst gaat worden afgekort tot iets als PuGroWa – feestelijk onthuld door de watergraaf en gedeputeerde Saskia Boelema, die voor de provincie het waterbeheer in haar portefeuille heeft.

Bewakers van het water

“Volwassenen zien zichzelf misschien als de bewaarders van het grondwater, maar eigenlijk zijn de kinderen de echte bewakers van het water. Zij zullen in de toekomst actie ondernemen voor het behoud van het grondwater”, zo vertelt Ingeborg Riedstra van het waterschap. Dat laat het waterschap dan ook weer mooi terugkomen in het feestelijke en actieve programma dat volgt voor de kinderen. Een heuse ‘grondwaterprofessor’ laat met een hele serie aan interessante proefjes zien in wat voor grond het regenwater het beste intrekt en of het voor het grondwater beter hard of zacht kan regenen bijvoorbeeld. Tientallen kinderen, waaronder veel actieve jeugdleden van IVN Oirschot nemen het allemaal gretig in zich op, zo ook Floor (10) uit Oirschot, die op bs Avontuurrijk naar school gaat. Ze is perfect op het onderwerp ‘water’ voorbereid, met een paar ferme groene rubber laarzen. “Ik ben graag in de natuur, daarom ben ik bij IVN gegaan”, vertelt ze. “Het is leuk om in de natuur te zijn en we doen ook vaak spelletjes.” Of Floor een echte ‘bewaker van het water’ wordt, zoals het waterschap voorstaat, dat zal in de toekomst blijken, maar de tekenen zijn gunstig, want: “Ik vind water wel een heel belangrijk onderwerp. Je moet er zuinig mee omgaan en niks zomaar verspillen. Ik vind het wel mooi dat de grondwatermeter hier nu staat. Als ik hier in de buurt ben ga ik er zeker elke keer op kijken”, zo belooft de jonge natuurbeschermster.