Kunstschilder Antoon Kruysen had zijn oorsprong in Oirschot, net als zijn vader Jan, eveneens kunstschilder. In het Boterkerkje werd vrijdag het boek ‘Antoon Kruysen; een Franse Brabander’ ten doop gehouden. De schrijver Jef de Jager heeft een werkelijk prachtig boek geschreven met talloze fullcolour afbeeldingen van het bijzondere werk van Kruysen. De entourage voor deze boekdoop was meer dan passend: in cultuurtempel Het Boterkerkje, temidden van tientallen werken van Antoon Kruysen.
door Rens van Ginneken
De opening van deze mooie expositie werd verricht door de gerenommeerde deskundige van het Brabantse erfgoed, Prof. dr. Arnoud-Jan Bijsterveld, Hoogleraar Cultuur in Brabant aan Tilburg University. Hij nam ook het eerste exemplaar van het boek in ontvangst. In zijn inleiding refereerde Bijsterveld aan het soms bijna ‘kinderlijk enthousiasme’ dat het werk van Antoon Kruysen vaak kenmerkt en hoe bepalend zijn schetsmatige aanpak en het soms bijna ‘borduren met verf’ voor zijn werk werd. In de expositie is ook goed te zien hoezeer Antoon Kruysen een onderwerpvoorkeur had voor het gewone volk, boeren en arbeiders, maar ook voor de mensen aan de rand van de samenleving; zigeuners of drinkebroers. Van Bijsterveld: “In dat opzicht was hij zijn tijd misschien ver vooruit en lag zijn manier van schilderen en onderwerpkeuze wellicht dichter bij die van een Herman Brood dan van zijn collega’s van toen. Hij had een mooie, natuurlijke nonchalance in zijn werk en bijvoorbeeld zijn intieme landschapswerk zou je kunnen omschrijven als Kamertjes van Natuur.”
Interessant en complex
Het zou goed kunnen dat Kruysen de tijdgeest af en toe niet mee had. Hoe dan ook, de 125 jaar geleden geboren Antoon Kruysen heeft een bijzonder en indrukwekkend oeuvre achtergelaten, waarvan ook nog vele voorbeelden in Oirschot zijn te vinden. Met name omdat het voor vele kunstenaars, zo ook voor Kruysen, vaak gebruik was om te betalen voor diensten of goederen met door hem gemaakte werken. Misschien heeft de artistieke storm bij de opkomst van nieuwe kunstenaars in bijvoorbeeld de KoBrA-bewging ervoor gezorgd dat Kruysen zijn vleugels uitsloeg en vertrok naar Frankrijk. Schrijver Jef de Jager over Kruysen: “Hij was in vele opzichten een interessante kunstenaar en een boeiende persoon met een tamelijk complex karakter. Zowel lijdzaam als eigenzinnig. Iemand die leerde dat in de marge de grootste vrijheid ontstond om te werken. Maar ook zijn katholieke grondslag speelde een zichtbare rol in zijn werk. Hij bleef altijd een Brabander, voor zover je de Brabantse cultuur kan duiden natuurlijk, want er zit nogal een verschil tussen De Contente Mens, of de Helmonders die fameus zijn om hun klaag- en kankercultuur. Maar uiteindelijk, dat zie je ook terug in de ontwikkeling in zijn werk, werd hij een Franse Brabander.”
Nog 3 weken expo
Jef de Jager is auteur van vele boeken, waaronder de geschiedenis van de familie Albert Heijn. Vanuit zijn fascinatie voor de schilder heeft hij een boek over Antoon Kruysen geschreven: “Een Franse Brabander”. Nauwe samenwerking met de Oirschotse stichting ‘Kruysenhuis’ heeft geleid tot de realisatie van dit boek. Het boek werd gepresenteerd op vrijdag 8 september in het Boterkerkje. Daar vindt ook gedurende drie weekenden een speciale tentoonstelling plaats van schilderijen van Antoon Kruysen, ingericht door het Oirschotse Kruysenhuis, met medewerking van onder meer René Meeuwissen.
Antoon Kruysen (1898-1977) was de oudste zoon van Jan Kruysen. Hoewel ze geen van beiden in Oirschot zijn geboren, worden ze toch gerekend tot het Oirschotse culturele erfgoed. Antoon sloeg al vroeg zijn vleugels uit en zwierf door Zwitserland en Frankrijk, op zoek naar ‘zijn’ kunst. Na de Tweede Wereldoorlog zou hij zich blijvend in Frankrijk vestigen. Het Kruysenhuis bezit een grote collectie schilderijen van Jan en Antoon Kruysen, alsook van dochter en zus Maria. Uit deze collectie en die van particuliere verzamelaars is een unieke tentoonstelling van werken van Antoon ingericht, die tussen 9 en 24 september, telkens op de zaterdagen en zondagen, van 13.00 tot 17.00 kan worden bezocht. De toegang is gratis.
Het boek, dat schitterend is vormgegeven door uitgever Pictures Publishers uit Woudrichem, is vanaf 9 september te koop bij de boekhandel voor 19,95 euro.